:: Komiteti i Pajtimit Mbarekombetar ::

E kam ndjer� jo vet�m si n�n� por edhe si mjeke shqet�simin e jasht�zakonsh�m q� ka secili nga ne p�r ato qindra gra dhe f�mij�t t� p�rfshir� n� fenomenin tragjik t� gjakmarrjes. Edhe pse �sht� shum� e v�shtir� ta jap kontributin maksimal, p�r vet� natyr�n e pun�s sime, kam qen� e do t� jem deri n� fund pran� fatkeq�sis� s� tyre. P�r mua, ngujimi i grave dhe i f�mij�ve �sht� dhunimi m� flagrant i t� drejtave njerzore, i liris� dhe tradit�s son� komb�tare. Nuk �sht� par� e d�gjuar n� historin� ton� ngujimi i grave dhe i f�mij�ve. Historikisht ato jan� mbrojtur nga shoq�ria jon�, me rregulla t� shkruara e t� pashkruara.
M� mir� se kushdo k�t� e din� vet� p�rfaq�suesit e zgjedhur t� popullit t� cil�t ende nuk jan� par� n� zonat e tyre t� takohen me k�ta njer�z. Akoma m� keq q� asnj�ri prej deputet�ve nuk ka nj� list� t� personave n� ngujim p�r tua dh�n� at� institucioneve shtet�rore apo nd�rkomb�tare. Fenomeni i gjakmarrjes dhe familjet q� jan� n� ngujim jan� tregues i nj� gjendjeje t� papranueshme p�r gjith� shoq�rin�, q� k�rkon angazhimin me �do kusht t� t� gjith� faktor�ve t� saj e t� komunitetit nd�rkomb�tar.
Me 22 Maj 2003, isha n� zon�n m� t� thell� t� veriut, n� Iball�. Nuk shkoja vet�m me cil�sin� e t� d�rguarit t� Presidentit, por edhe me angazhimin tim personal. (..........) Nga Fush� Arr�si, na u desh t� udh�tonim m� shum� se dy or� n� rrug� t� pa asfaltuar. P�rgjat� dy or�ve nuk pash� asnj� fshat apo qytez�, p�rve� maleve e luginave. Pra zona �sht� krejt�sisht e vetmuar dhe �do vit mbetet e izoluar nga d�bora e reshjet dim�rore. Shteti ka ngritur nj� post� policie n� zon�n e Iball�s por ajo nuk ka mundur t� ndaloj� ngjarjet tragjike midis familjeve n� hasm�ri t� vjetra e t� reja t� k�saj zone. Fatmir�sisht, tani gjakderdhja �sht� ndalur dhe njer�zit jetojn� e punojn� n� paq�. T� vetmit, q� ia kan� arritur asaj, kan� qen� misionar�t e pajtimit. Ata kan� shkuar atje nga Mirdita, Puka e Fush� Arr�si dhe gjendja �sht� p�rmir�suar, konfliktet jan� shuar. Kur flitet rreth problemit t� pajtimit midis familjeve t� ngujuara, t� vetmit njer�z t� suksessh�m, n� k�ta 10 vjet, paraqiten vet�m ata burrat e grat� e familjeve fisnike q� marrin p�rsip�r dhe e �ojn� deri n� fund aktin e pajtimit e lirimin e t� ngujuarve. N� k�t� drejtim, them se Komiteti i Pajtimit Mbar�komb�tar duke koordinuar me shoqatat e Pajtimit, do ia arrij� q�llimit mbasi e ka bazuar strategjin� dhe �sht� mb�shtetur nga populli e ky kontigjent i respektuar i shoq�ris� p�r pajtimin dhe nd�rgjegj�simin e qytetar�ve me ligjin.
N� takimin e Iball�s ishin thirrur p�rfaq�suesit e familjeve dhe fshatrave t� Mal�sis� s� Madhe, t� Shkodr�s, Lezh�s, Puk�s, Tropoj�s, Mirdit�s e Rrafshit t� Dukagjinit. K�rkohej fillimi i nism�s komb�tare p�r lirimin pa kushte t� grave dhe f�mij�ve t� ngujuar n� t� gjith� vendin dhe kjo do t� b�hej n�n kujdesin e misionar�ve t� pajtimit, m�suesve, bashkshorteve t� prij�save tradicionale dhe shoqatave t� pajtimit, duke p�rfshir� edhe faktor� t� tjer� t� shoq�ris�. Takimi mori vler� edhe p�r faktin se ishte i mb�shtetur nga kleri i zon�s dhe u zhvillua n� Katedralen e Iball�s.
Pjesmarrja e p�rfaq�suesve nga rrethet dhe i qeveris� m� inkurajoi e m� dha shpres� se do t� arrijm� di�ka t� mir�, megjith�se kam qen� skeptike duke par� angazhimin e vak�t t� strukturave shtet�rore. Tre z�vend�sministra konfirmuan n� takim se edhe qeveria shqiptare e konsideronte shqet�sim serioz k�t� fenomen. E megjithat� mosprogramimi dhe projektimi i masave n� p�rputhje me nj� strategji t� p�rbashk�t, shtet-shoq�ri civile, m� �sht� dukur munges� e nj� p�rgjegj�sie t� plot� nga p�rfaq�suesit e instancave shtet�r�re dhe t� vet� shoq�ris� civile. Shoq�ria shqiptare nuk mund t� orientohet drejt integrimit n�se nuk dim� t� shtrojm� p�rpara saj strategji e alternativa t� besueshme. Qeveria shqiptare ka marr� hapa t� guximsh�m n� luft�n kund�r krimit t� organizuar, nd�rsa k�tu ende nuk ka arritur ta jap� kontributin e nevojsh�m.
Me 25 dhjetor, me rastin e Krishtlindjeve shkuam me Presidentin p�r t� kremtuar s�bashku me f�mij�t e ngujuar k�t� dit� t� shenjt�. N� takimin q� Presidenti pati me k�t� rast me p�rfaq�suesit e pushtetit vendor, deputet�t dhe protagonist�t e shoq�ris� civile, theksoi se do t� angazhohet konkretisht me k�t� fenomen, gjat� vitit 2004, duke k�rkuar ta kthejm� k�t� vit n� nj� vit t� luft�s frontale p�r t�i dh�n� fund gjakmarrjes, si nj� fenomen i turpsh�m n� koh�n e sotme. P�r k�t� ai k�rkoi nj� koordinim m� t� mir� t� pun�s s� organizatave q� merren me pajtimin, n� bashk�punimin me shtetin dhe midis njera tjetr�s.

NJ� STRATEGJI E MUNDSHME

Komiteti i Pajtimit Mbar�komb�tar ka hartuar nj� strategji. Kjo strategji nuk �sht� e panjohur nga opinioni zyrtar dhe shoq�ror. Ajo �sht� v�n� n� dispozicion t� t� gjith� an�tar�ve t� qeveris�, kryeministrit, kryetarit t� Parlamentit dhe Presidentit t� Republik�s q� n� vjesht� t� vitit 2000, duke p�rcaktuar qart� hapat e mundsh�m, bashk�punimin dhe arritjen e rezultatit. M� dat�n 26 dhjetor t� po atij viti at� e ka botuar t� plot� edhe gazeta e mazhoranc�s qeveris�se �Z�ri i Popullit�. (...........) Opinioni qytetar e ka konfirmuar mb�shtetjen ndaj k�saj strategjie n�p�rmjet p�rfaq�suesve t� popullit dhe t� shoqatave q� mor�n pjes� n� Kongresin e Par� t� Misionar�ve t� Pajtimit, m� 26 shkurt 2001. P�r njohjen dhe zbatimin e k�saj strategjie, tre muaj pas kongresit, m� 14 qershor t� vitit 2001, u organizua n� qytetin e Puk�s nj� takim i zgjeruar me p�rfaq�suesit e t� gjitha fshatrave t� veriut t� Shqip�ris� dhe t� disa zonave problematike nga jugu, ku merrnin pjes� edhe partit� politike, besimet fetare, misionet e pajtimit, organet e pushtetit vendor, p�rfaq�suesit e rendit, t� arsimit si dhe prij�sat trash�gimtar� t� disa familjeve fisnike nga veriu. Deklarata p�rfundimtare e k�tij kuvendi mb�shtetej plot�sisht n� k�t� strategji dhe ajo u n�nshkrua nga t� gjith� pjesmarr�sit, p�rfaq�suesit e besimeve fetare, partive politike e institucioneve shtet�rore duke marr� form�n e nj� vendimi popullor.
N� p�rputhje me strategjin� deklarata theksonte:
-Njohjen dhe respektimin e autoritetit t� shtetit ligjor, l�nie e p�rgjegj�sis� s� vrasjes mbi fajtornin p�r t�u ndjekur penalisht nga shteti, lirimin pa kushte t� familjeve t� ngujuara si dhe denoncimin e izolimin nga shoq�ria t� trafikant�ve t� femrave, t� f�mij�ve dhe t� drog�s. K�to do realizoheshin n�p�rmjet:
1-Bashk�rendimit t� pun�s s� komitetit me t� gjith� faktor�t e shoq�ris� e n� m�nyr� t� vecant� me institucionet shtet�rore, q� vrasjet p�r hakmarrje e gjakmarrje t� konsiderohen si nj� fenomen i p�rkohshem e i kap�rcyesh�m.
2-Ngritjes s� opinionit kunder trafikant�ve t� femrave t� f�mij�ve dhe t� drog�s, si shkaktar�t kryesor� t� hasm�rive, ngjarjeve tragjike e p�rhapjes s� krimit t� organizuar.
3-Bashk�rendimit t� veprimeve me klerin dhe organizatat e ndryshme fetare p�r pranin� m� t� madhe t� rolit t� fes� n� emancipimin e shoq�ris�
4-Inkurajimit t� L�vizjes Feministe shqiptare kund�r dhun�s, shfryt�zimit dhe sundimit maskilist, p�r t� k�rkuar t� drejat e grave e vajzave dhe barazin� gjinore n� vendimmarrje.
N� takimin e Iball�s u vu re nga t� gjith� diskutant�t se kjo strategji ishte e njohur dhe e respektuar p�r qytetar�t, por ajo nuk ka gjetur mb�shtetjen e duhur nga politika, shteti dhe donator�t, q� duhej t� ishin m� t� interesuar. Qytetar�t konfirmonin se organizimet politike p�r shou mediatik apo interesa t� tjera nuk i ndihmojn� ata, por strategjia e komitetit dhe shoqatave pjesmarr�se, e p�rcaktuar pik�risht p�r t� afruar besimin ndaj shtetit, p�rkrahej.
N� terren komiteti ka grupet treshe t� pun�s, t� p�rb�ra nga drejtori i shkoll�s, p�rfaq�suesi i pushtetit dhe nj� misionar duke ia l�n� rolin udh�heq�s p�rfaq�suesit t� pushtetit, mbasi autoriteti shtet�ror p�r zgjidhjen e problemeve t� shoq�ris� �sht� i pamundsh�m.
Kohet e fundit vihet re nje interesim me i madh p�r kooperimin e institucioneve shtet�rore me shoq�rin� civile. Por kjo k�rkon bashk�punimin e gjith� faktor�ve, n� ve�anti t� klas�s politike me aktor�t e shoq�ris� civile. Prej koh�sh, Komiteti i Pajtimit Mbar�kombetar i ka prezantuar qeveris�, Kryesis� s� Parlamentit dhe Presidentit munges�n e bashk�punimit institucional t� shtetit me organizatat joqeveritare duke theksuar se pa k�t� bashk�punim nuk �sht� e mundur hartimi i strategjive afatgjata p�r zhvillimin e integrimin e vendit n� strukturat euro-atlantike. Vendet e zhvilluara, q� kan� pesh� n� politik�n nd�rkomb�tare, kan� qindra organizata joqeveritare me t� cilat operojn� dhe realizojn� strategjit� e tyre brenda dhe jasht� vendit. (...............)
Takimet me familjet n� hasm�ri duhet t� vazhdojn� p�rs�ri, duke pasur n� krye misionar�t e pajtimit, prij�sat e familjeve me em�r, t� cil�t jan� t� suksessh�m. Tendenca p�r eleminimin e tyre nga praktikat e pajtimit ka d�mtuar ��shtjen. Fakti q� n� Mirdit� e Dib�r ata kan� bashk�punuar me pushtetar�t dhe ia kan� arritur plot�sisht q�llimit, duhet t� na bind�. Edhe nisma p�r lirimin pa kushte t� grave e t� f�mij�ve t� ngujuar �sht� mb�shtetur kryesisht tek bashk�shortet e prij�save tradicional�. Kam pasur ftes�n dhe propozimin e misionar�ve, p�r tu bashkuar me k�t� nism� dhe e kam p�r nder t� punoj p�r k�t� q�llim fisnik deri tek familja e fundit.
Strategjia p�r l�nien e p�rgjegj�sis� s� vrasjes mbi fajtorin q� t� ndiqet penalisht nga shteti si dhe denoncimin publik e izololimin nga shoq�ria i trafikant�ve t� femrave, t� f�mij�ve e t� drog�s �sht� n� p�rputhje t� plot� me tradit�n pozitive t� p�rgjegj�sis� kolektive. Ligji ka nevoj� p�r mb�shtetjen e k�tij opinioni.
Kjo buron nga kodet e mira t� tradit�s t� cilat shprehen qart� p�r nd�shkimin pa hezitim t� atij q� shkel rregullat, t� drejtat e tjetrit, ve�an�risht t� grave dhe t� f�mij�ve.
P�rpjekjet tona po p�rq�ndrohen tek sqarimi i qytetar�ve p�r tradit�n ton� shtetformuese e respektimin e rregullit n� komunitet. Ne k�rkojm� ta evokojm� k�t� tradit�, sigurisht n�p�rmjet njohjes dhe respektimit t� ligjit, sepse, vazhdimisht, ky popull �sht� goditur n� m�nyr� keqdash�se n� k�t� drejtim. Kjo strategji p�rfshin edhe presionin mbi institucionet e shtetit, organet e drejt�sis� e t� ndjekjes s� krimit, p�r ta mbrojtur shoq�rin� nga korrupsioni e degjenerimi i m�tejsh�m.
N� k�t� pik� do t� p�rpiqemi t� godasim me forc�, ashtu si� u veprua m� 14 korrik, n� takimin q� u organizua n� Akademin� e Shkencave me p�rfaq�suesit e komunitetit dhe t� shoq�ris� civile, duke k�rkuar konkretisht denoncimin e izolimin nga shoq�ria t� trafikant�ve q� kishin kryer krimin dhe u liruan nga gjykata. Shp�timi i vet�m i jet�s nga krimi i vrasjes dhe i dhun�s �sht� bashkimi yn� kund�r tyre, si dhe zbatimi i ligjit dhe i rregullit midis nesh. Shteti fillon tek individi, tek puna dhe q�ndrimi yn�. Tradita jon� mbetet nj� p�rvoj� e shk�lqyer e nd�rtimit t� marr�dh�nieve n� komunitet, ve�an�risht p�r mbrojtjen e jet�s, t� liris�, t� pron�s e t� drejtave t� grave dhe f�mij�ve. Ato duhen njohur e v�n� n� sh�rbim t� respektimit t� ligjit e kushtetut�s.