Sipas filozofit francez, Bernard Henri-Levi, boshllėku i krijuar nga rėnja e ideologjive si pasojė e ndryshimeve politike nė fund tė shekullit tė 20-tė sollen atė qė ai e quan Pastėrtia e rrezikshme. Pra individė tė hallakatur rendėn tė gjejnė shoqi-shoqin duke kėrkuar ndėrkohė edhe njė fill qė ti lidhė. Dhe si fill pėr tu lidhur filluan tė rishfaqen ideologjitė pėrjashtuese si nacionalizmi, rracizmi, fondamentalizmi. Pra u rishfaq tendenca pėr tu mbledhur rreth gruupimeve tė pastra. Nė kėtė kontekst e kam gjykuar rikthimin e termit Kanun. Them termin, pasi vetė kanuni ėshtė njė nocion qė e ka kryer misionin e tij dhe i pėrket vetėm historisė. Kjo vlerė kombėtare pati njė vdekje fisnike nė gjysmėn e parė tė shekullit tė kaluar. Sipas Leka Zogut, i ati, mbreti Ahmet Zogu nė hartimin e statutit themeltar (Kushtetutės) u mbėshtet nė 1/3 nė kanun, 1/3 nė kushtetutėn e mbretėrisė sė Belgjikės (qė vazhdon tė jetė mbretėri dhe ku ndodhet kryeqendra e Bashkimit Europian dhe NATO-s) dhe 1/3 nė praktikat juridike dhe kėrkesat e kohės. Deri atėherė kanuni shėrbeu si kushtetutė, kod penal, kod civil, kod etik dhe kod moral. Pėr shekuj me rradhė, treva tė zhytura nė padije janė qeverisur nga ajo qė sot quhet Demokracia e drejtpėrdrejtė. Ajo qė ndodh sot nė dhomėn e lordėve nė Britaninė e Madhe, tek ne ka ndodhur nė odėn e burrave. Ajo qė ndodh dendur nė Zvicėr -referendumi- ka ndodhur mijra herė nė kuvendin e burrave. Dhe e gjitha kjo nė hapsira mes malesh, nė mungesė pothuajse tė plotė tė shtetit she strukturave tė tij. Mė pas ky mekanizėm parashtetėror e kreu misionin e tij pėr ti lėnė vendin politikės, administratės, legjislativit dhe ekzekutivit. Pleqtė e urtė kujtonin se me sa menēuri tė parėt e tyre kishin mbledhur e pėrpunuar pėrvojėn shekullore duke e kthyer nė njė mekanizėm mbrojteės tė komunitetit. Por ashtu si kėngėt e kreshnikėve qė skėndohen mė si dimijtė e qėndisur qė sprodhohen mė, as kanuni nuk mund tė zbatohet mė nė kėtė vend. Nėse dikush nxjerr nga sepeti teshat e stėrgjyshit dhe del pazarit, quhet ose i lojtur nga mendtė ose karagjoz qė kėrkon tė tallet me rrėnjėt e tij. E nėse nuk qeshim me karagjozin por me kostumin e vjetėr atėherė them se barazohemi me ata qė thonė se kanuni ka qenė i keq meqė sot po vriten njerėz nė emėr tė tij. Kjo do tė qe njėlloj sikur tė thuhej se krishtėrimi ėshtė i keq meqė filan papė ka drejtuar filan kryqėzatė dhe ka derdhur gjak me kryq nė dorė. Apo siē
dėgjon tė thuhet sot nga mėndjeshkurtėr se myslimanizmi na qenka feja e terroristėve. Nga ana tjetėr, sot nė Shqipėri nuk kemi tė bėjmė me zbatimin e kanunit por me krime tė shėmtuara e vrasje qė pėrdorin si alibi gjakmarrjen Krejtėsisht e shkėputur nga konteksti historik dhe juridik i Kanunit, kjo pjesė ndėshkimore po zbatohet nė mėnyrė krijuese. Nė zona tė ndryshme tė Shqipėrisė, sot nė epokėn e internetit dhe celularit duke marrė dhe jetė grashė e fėmijėsh nė kundėrshtim me rregullat e lojės. Nėse dikush apo disa kanė humbur arsyen e duan tė derdhin gjak, qoftė edhe nė emėr tė disa vlerave muzeale, ėshtė puna e tyre. Por ata qė do tė mbeten gjallė e me mend nė kokė nuk ka pėrse tė pėshtyjnė mbi njė vlerė qė gjyshėrit e krijuan pėr tė mbrojtur e jo pėr tė pėrēmuar jetėn. |